مراحل دادگاه به زبان ساده

خیلی از افراد نمی‌دانند در صورت مواجهه با اتفاقات مختلف و ناگهانی از کجا شروع کرده و چگونه مراحل حقوقی و قانونی را طی کنند. ما در این مطلب کلیه مراحلی از اولین مراجعه حقوقی تا صدور رای و اجرای حکم قضایی را شرح می‌دهیم. در این مقاله شما به طور کامل با مراحل دادگاه ها و انواع آنها آشنا می‌شوید.

مراحل دادگاه

فرض کنید با فردی در خیابان درگیر شده اید. در این درگیری پای شما صدمه دیده است و یا بعد از عقد قراردادی در یک بنگاه معاملات ملکی، حس می کنید در این معامله از شما کلاهبرداری شده است. همچنین شاید در یک بیمارستان از نحوه عملکرد پزشکی شاکی هستید و یا اینکه سرقتی از منزل شما رخ داده است. خوب در قدم اول باید در نظر داشته باشید اولین مرجع رسیدگی نیروی انتظامی می باشد. بالخصوص اگر مورد جرحی و یا به اصطلاح فوریتی باشد حتما نیاز است تا با فوریتهای نیروی انتظامی تماس بگیرید.

مامورین انتظامی پس از هر نوع اتفاقی موظف هستند صورت جلسه ای را تنظیم کرده و به عنوان شاهد و ضابط وقایع را ثبت کنند. این صورت جلسه به عنوان یک نوع شهادت در دادگاه و دادسرا به درد شما خواهد خورد. پس از هر واقعه فوریتی حدالامکان شهود لازم را در محل فراهم کنید. به عنوان مثال اگر دچار تصادفی شدید، شماره تماس شاهدان در صحنه را درخواست کنید و یا تا جای ممکن از جزئیات مرتبط، فیلم و عکس تهیه کنید.

در هر موردی اگر با فرد مقابل به توافق نرسیدید و یا از راه مذاکره مشکلات شما حل نشد نیاز دارید تا یک دعوای قضایی را مطرح کنید. یعنی به دلیل عدم توافق، اعلام می‌کنید که نیاز به مرجع قضایی صالحی دارید که بین شما داوری کند و یا حد و حدودها را برای شما مشخص سازد.

عمده موارد قضایی عام در دو گروه حقوقی و کیفری تقسیم می‌شوند. امور حقوقی معمول شامل خانواده، امور مالی و ملکی می‌باشد. عمده موارد کیفری شامل شرب خمر، سرقت، خیانت در امانت، دیه، ضرب و جرح و … می باشد.

دادگاه ها در شهرهای بزرگ می توانند جایگاه و ساختمان مجزا و اختصاصی داشته باشند. در شهرهای کوچک معمولا در ساختمان مرکز قضایی شعبات مختلفی دایر هست که به کلیه امور رسیدگی می کنند.

خوب حالا از کجا شروع کنم؟

برای شروع قرار نیست مستقیم به دادگاه مختص پرونده خودتان مراجعه کنید. چون به دلیل تعدد، گستردگی و پیچیدگی امور قضایی، اینکه پرونده شما کجا باید برود کار شما نیست. باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نماید تا آن ها پرونده ی شما را به دادگاه صالح ارسال کنند.

دفتر خدمات قضایی کجاست؟

دفتر خدمات قضایی مکانی هست که امور ابتدایی قضایی شامل تنظیم شکوائیه و دادخواست را انجام میدهد. دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صرفا جهت کاهش مراجعه حضوری و تسریع در روند رسیدگی هستند و فعالیت حقوقی و قضایی انجام نمی دهند. پس به جای این که مستقیم به دادگاه بروید، درخواست شما در دفاتر خدمات قضایی تهیه می شود و به دادگاه مناسب ارسال می شود. مثلا اگه موضوع شما درخواست طلاق هست به دادگاه خانواده و اگر دریافت دیه هست به دادگاه کیفری ارسال می شود.

پس شما به دفاتر خدمات قضایی مراجعه می کنید و پس از تنظیم درخواست شما، به دادگاه مناسب ارسال می شود و روال رسیدگی به پرونده ی شما شروع می شود. دادگاه های زیر از عمده دادگاه هایی هستند که پرونده به دبیرخانه آن جا ارسال می شود:

⇐ دادگاه کیفری یک

⇐ دادگاه کیفری دو

⇐ دادگاه های حقوقی

⇐ شورای حل اختلاف

⇐ دادگاه تجدید نظر

⇐ دادگاه انقلاب

⇐ دیوان عالی کشور

قبل از توضیحات کامل لازم است با چند مفهوم مهم آشنا بشید.

سامانه ثنا چیست؟

شما خودتان و یا توسط کارشناس دفاتر خدمات قضایی می توانید در سامانه ثنا ثبت نام کنید. این سامانه جهت ابلاغ امور حقوقی و اطلاعیه ها و روالی است که پرونده ی شما طی می کند در واقع به جای اینکه به صورت نامه درب منزلتان بیاید، برای شما در این سامانه ارسال می شود و پس از مشاهده ی آن توسط شما، ابلاغ ثبت می شود. برای اطلاعات بیشتر مطلب سامانه ثنا چیست را مطالعه کنید.

شورای حل اختلاف کجاست؟

شورای حل اختلاف یک مرجع قضایی اولیه است. پرونده های معمولی و خیلی راحت معمولا به این دادگاه وارد می شود. برخی از دعاوی به هیچ عنوان قابلیت مطرح شدن در شورای حل اختلاف را ندارند. همچنین صدور احکامی از جمله حبس و شلاق در این مراجع ممنوع است. امور حقوقی زیر بیست میلیون تومان به شورا و بیشتر از آن به دادگاه حقوقی ارجاع می شود.

• همه چیز در رابطه با شورای حل اختلاف

دادسرا کجاست؟

اگر شما به یک مشکلی کیفری برخورد کردید پرونده شما معمولا ابتدا به دادسرا ارجاع می شود. دادسرا جاییست که امور اولیه پرونده در خصوص تحقیق، تعقیب یا جست و جو توسط بازپرس انجام می شود تا در صورت صلاحیت به دادگاه کیفری ارسال شود. مرحله ی دادسرا  شاید طولانی باشد.

اگر شواهد نشان دهد که شخص مجرم است، پرونده با تایید نهایی دادستان و صدور کیفر خواست به دادگاه قضایی ارجاع می شود. رئیس دفتر دادگاه هم پرونده را به شعبه ی مناسب رسیدگی، ارسال می کند. قاضی با مطالعه اولیه پرونده از دو طرف می خواهد که به دادگاه بیایند و مراحل قضاوت با حضور شاکی، متشاکی و وکلای هردو طرف شروع می شود. تاریخ حضور در دادگاه توسط سامانه سنا به هر دو طرف و وکلای آن ها اطلاع داده می شود.

در فرض دیگر نیز در صورتی که پرونده به دلیل نبودن شواهد کافی یا اثبات مجرم نبودن شخص خاتمه پیدا می کند و قرار منع تعقیب صادر می شود.

• در رابطه با دادسرا بیشتر بدانید

شکوائیه و دادخواست در مراحل دادگاه

برگه شرح شکایت در شکایت کیفری شکوائیه و شکایت حقوقی دادخواست نام دارد. (توجه داشته باشید دادخواست با درخواست فرق می کند. به عنوان مثال تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت یک نوع درخواست می باشد) در موضوع کیفری فرد شکایت کننده شاکی و طرف مقابل متشاکی نام دارد. در موضوع حقوقی فرد شکایت کننده خواهان و طرف مقابل خوانده نام دارد.

شکایت کیفری را روی هر کاغذی می توان نوشت. اما شکایت حقوقی حتما باید بر روی برگه مخصوص دادخواست نوشته شود. هر دو برگه را فرد متقاضی می تواند خودش بنویسد. ولی از نظر فنی توصیه می گردد به فردی که آشنایی تخصصی به امور حقوقی دارد و یا یک وکیل جهت تنظیم، سپرده شود. علت آن کیفیت نگارش محتوا بر اساس اصول حقوقی می باشد.

اگر نگارش شما مشکلی داشته باشد وارد جریان رسیدگی نشده و مرجع قضایی مدت خاصی را جهت تصحیح آن به شما مهلت می‌دهد.

در زیر مراحل دادگاه ها و اقداماتی که انجام میشه پشت سر هم نوشته شده است. لازم به ذکر است برخی موارد و مراحل نسبت به پرونده متفاوت است. ما تا جایی که توانستیم بصورت روان و مشخص این مراحل رو عنوان کردیم.

ارسال لایحه به جای حضور در دادگاه

شکایت کیفری

• تنظیم شکوائیه توسط کارشناس، وکیل و یا خود فرد
• ارائه شکوائیه مستقیم به دادسرا و یا خدمات قضایی
• ارسال شکایت به واحد ارجا دادسرا
• در صورت نیاز درخواست صورت جلسه از نیروی انتظامی، پزشک قانونی و …
• ارسال صورت جلسات و توضیحات لازم توسط این مراجع به دادسرا
• درخواست حضور شاکی و اظهارات دوباره شاکی در صورت نیاز
• درخواست حضور متهم (در صورت نیاز حکم جلب) احتمال جلسه نهایی – در صورت صلاح دید حضور هر دو طرف
• تصمیم بازپرس جهت مجرم بودن متهم و یا برائت (عدم مجرمیت)
• تایید نهایی دادستان و صدور کیفر خواست ارسال پرونده به دادگاه صالح بسته به نوع پرونده
• تعیین جلسه حضور طرفین (متهم و شاکی)  به همراه وکلا در دادگاه جهت اظهارات نهایی
• صدور حکم توسط قاضی پرونده و اعلام مهلت مشخص جهت درخواست تجدید نظر
• درخواست تجدید نظر از سوی شاکی یا متهم به دادگاه تجدید
• اعلام نظر حکم قطعی
• ارسال حکم به اجرای احکام
• اجرای حکم توسط اجرای احکام و پیگیری شاکی

شکایت حقوقی

• مراجعه به دفاتر خدمات قضایی تنظیم دادخواست توسط خواهان (فردی که از دیگری شکایت کرده است) به خوانده (فردی که از او شکایت کرده اید)
• استعلام هزینه دادخواست نسبت به نوع پرونده
• پرداخت هزینه دادخواست توسط خواهان
• ارسال دادخواست توسط خدمات قضایی به دادگاه حقوقی
• واحد ارجاع دادگاه بررسی کرده و به یک شعبه خالی ارجا می دهد
• بررسی مدارک پرونده توسط مدیر دفتر و در صورت نیاز درخواست مدارک مورد نیاز
• تحویل پرونده به قاضی پرونده و مطالعه آن توسط قاضی
• تنظیم وقت جهت رسیدگی
• ابلاغ به وکلا و خواهان و خوانده جهت حضور در دادگاه
• حضور خواهان و خوانده در دادگاه
• رای دادگاه و اعلام مهلت تجدید نظر و ابلاغ به طرفین
• ارجاع به اجرای احکام
• اجرای حکم توسط اجرای احکام

شورای حل اختلاف

دعاوی زیر ۲۰ میلیون تومان – انحصار وراثت – کیفری ⇐ صلح و سازش

• ثبت درخواست در دفاتر خدمات قضایی
• ارسال به شعبه ابلاغ از طرف شورا به طرفین جهت توضیحات
• حضور طرفین در شورای حل اختلاف
• داوری نهایی و ابلاغ به طرفین
• ابلاغ به اجرای احکام جهت اجرای حکم

اجرای احکام از مراحل پایانی دادگاه

کلیه پرونده ها چه حقوقی و چه کیفری پس از رای نهایی دادگاه در صورت نیاز به اجرای احکام ارسال می شود. در واقع اجرای احکام وظیفه اش این است که حکم قاضی را اجرا کند. این حکم میتواند مطالبه دیه، توقیف اموال، شلاق، حبس و… هرچیز دیگری باشد. لذا پس از حکم نهایی دادگاه، کار شما فقط با اجرای احکام است.

مشاوره فوری با وکیل

همین حالا با وکیل دادگستری صحبت کنید

درخواست مشاوره تلفنی

30+

مشاور آنلاین و پاسخگو